Co to jest sukcesja firmy?

Co to jest sukcesja firmy?

Co to jest sukcesja firmy? Sukcesja to pojęcie, które dotyczy głównie firm rodzinnych. Popularność tego pojęcia w ostatnim czasie wynika ze zmian w przepisach oraz łatwiejszego przejęcia przedsiębiorstwa po śmierci jej założyciela/przedsiębiorcy.

Dotychczas śmierć przedsiębiorcy powodowała, że kończył się byt prawny przedsiębiorstwa.

Jakie są skutki śmierci przedsiębiorcy dla interesariuszy jego firmy?

Co to jest sukcesja firmy? Śmierć przedsiębiorcy powodowała szereg problemów i komplikacji dla różnych grup interesariuszy związanych z danym przedsiębiorstwem, takich jak:

• rodzina i dzieci
• inni spadkobiercy
• zarządzający firmą
• udziałowcy czy wspólnicy
• kontrahenci
• pracownicy

Dla dzieci czy spadkobierców śmierć przedsiębiorcy wywoływała szereg problemów prawnych, a przede wszystkim utratę tego wszystkiego, co było budowane latami przez założyciela firmy i jej właściciela. Cierpały na tym rodziny i dzieci, ale także pracownicy.

Z jednej strony formalności spadkowe trwały latami, z drugiej następcy prawni przedsiębiorców napotykali na duże utrudnienia w bieżącym zarządzaniu firmami w takiej sytuacji.

Ponadto Wcześniejsze regulacje pozwalały przejąć jedynie majątek po zmarłym właścicielu/przedsiębiorcy, ale nie jego status quo i to co kluczowe z punktu widzenia dalszej działalności, tj. nazwę przedsiębiorstwa, NIP czy posiadane zgody, zezwolenia czy koncesje.

Śmierć przedsiębiorcy powodowała również wygaśnięcie kontraktów handlowych i różnego typu umów, co skutkowało wieloma problemami nie tylko dla potencjalnych sukcesorów czy zarządzających daną firmą, ale również dla kontrahentów czy pracowników.

Czego dotyczyły największe problemy?

Co to jest sukcesja firmy? Największe problemy w sytuacji śmierci przedsiębiorcy/właściciela/założyciela firmy dotyczyły:

• brak podmiotu właściwego do dalszego kierowania i przejęcia firmy
• wygaśnięcie umów
• wygaśnięcie NIP-u
• utrata możliwości posługiwania się koncesjami czy decyzjami administracyjnymi, kluczowymi z punktu widzenia dalszej działalności
• utrudniony dostęp do kont bankowych
• problemy w rozliczeniach podatkowych

Co to jest sukcesja firmy? Nowelizacja przepisów

Z uwagi na to, iż w ostatnich latach w Polsce firmy zakładane w latach 90-tych i wcześniej weszły w fazę, kiedy z powodu wieku wzrosła liczba firm, których właściciele/ założyciele/przedsiębiorcy umierali n ie zabezpieczając interesów firmy wcześniej.
Skala problemów oraz liczba firm dotkniętych skutkami takiej sytuacji była tak znaczna, iż konieczna była zmiana przepisów.
W związku z brakiem właściwych przepisów powstawały też różne konflikty rodzinne oraz między- i wewnątrzpokoleniowe, wynikające nie tylko z kwestii majątkowych, ale także tego, kto powinien przejąć przedsiębiorstwo czy zająć miejsce zmarłego właściciela/przedsiębiorcy.

Uproszczona sukcesja. Zarząd sukcesyjny przed śmiercią przedsiębiorcy/właściciela

Co to jest sukcesja firmy? Aby uniknąć wszystkich w/w trudności związanych ze śmiercią przedsiębiorcy, aby jego firma mogła funkcjonować bez przerwy wystarczy, że przedsiębiorca powoła zarządcę sukcesyjnego.
Jeśli przedsiębiorca/własciciel wskaże przed swoją śmiercią dana osobę, wówczas uniknie się wielu komplikacji oraz negatywnych skutków dla samego przedsiębiorstwa.
Czynność ta nie wymaga skomplikowanych formalności ani kosztów.
Wystarczy, aby przedsiębiorca zrobił to w formie pisemnej albo elektronicznej i oświadczył, że powołuje określoną osobę na zarządcę sukcesyjnego.

Nie jest to jednak jedynie jednostronne oświadczenie woli, ale wskazana osoba musi wyrazić zgodę, gdyż pełnienie roli zarządcy sukcesyjnego to nie tylko uprawnienia, ale także obowiązki.
Taka zgoda musi również być wyrażona na piśmie.

Konieczne jest zgłoszenie zarządcy sukcesyjnego do CEIDG czyli systemu rejestracji działalności. Dokonanie zmiany w CEIDG jest proste, bezpłatne i nie wymaga formalności, gdyż można tego dokonać online na stronie internetowej.

Co to jest sukcesja firmy? Zarządca sukcesyjny. Jakie korzyści?

• przedsiębiorstwo będzie mogło działać bez przeszkód w sposób ciągły,
• zarządca sukcesyjny będzie mógł od razu po śmierci przedsiębiorcy przejąć prowadzenie firmy oraz w krótkim czasie dopełnić innych formalności np. co do posługiwania się zezwoleniami czy koncesjami,
• wszystkie umowy z pracownikami pozostaną ważne,
• podobnie, zostanie zachowana ciągłość kontraktów, co powoduje, że kontrahenci nie odczują zmiany bezpośrednio,
• nie dojdzie do wykreślonia przedsiębiorstwa z ewidencji podatników czy rejestru podatników VAT – w tym celu zarządca musi zgłosić zmianę do US.
  

  Zarząd sukcesyjny po śmierci właściciela

Jeśli przedsiębiorca nie dokona tego rodzaju wskazania sukcesji przed swoją śmiercią, wówczas sytuacja będzie znacznie bardziej skomplikowana. W takim przypadku możliwe jest także zastosowanie instytucji sukcesji oraz zarządcy sukcesyjnego, ale wymaga to wielu dodatkowych formalności.

Po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:

• małżonek przedsiębiorcy, jeśli ma udział w przedsiębiorstwie w spadku
• spadkobierca przedsiębiorcy, który przyjął spadek

W takiej sytuacji do powołania zarządcy sukcesyjnego jest także wymagana forma aktu notarialnego. Jednak sprawa się komplikuje, gdyż:

• wymagana jest już nie tylko zgoda osoby wskazanej do roli zarządcy, ale także konieczna jest
• zgoda ponad 85% uprawnionych do przedsiębiorstwa (wg wielkości udziałów)Termin powołania zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy to 2 miesiące.Podsumowując, tego rodzaju rozwiązania prawne są bardzo dobrą formą i odpowiedzią na problemy i ograniczenia powstałe w wyniku śmierci przedsiębiorcy/ założyciela/właściciela firmy. Dają gwarancję ciągłości działania przedsiębiorstwa, co jest niezwykle istotne z punktu wydzenia udziałowców, kontrahentów czy innych interesariuszy. Kto to jest interesariusz/stakeholder?