Firma rodzinna, na czym polega?
Firma rodzinna, na czym polega? Przedsiębiorstwo rodzinne charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem. Jest to przedsiębiorstwa o różnych formach prawnych, własnościowych, wielkości oraz różnych metodach zarządzania.
Firma rodzinna, na czym polega? Definicja przedsiębiorstwa rodzinnego
Kryterium własności
Firmy rodzinne cechuje koncentracja własności, kontroli oraz zarządzania w rękach jednej rodziny. Nawet jeśli zarządzanie taką firmą przekazuje się menadżerom, to i tak kluczowy wpływ na sprawy firmy oraz kwestie własności pozostają w rodzinie.
Zatem frma rodzinna to podmiot gospodarczy, w którym kontrola własnościowa lub zarządzanie pozostają w rękach przedstawicieli rodziny. Drugim kryterium jest zaangażowanie w działalność firmy przez więcej niż jednego członka rodziny.
Kryterium zarządu, wielkości oraz formy prawnej
Firmy rodzinna? Na czym polega? Jest to biznes, który stanowi połączenie kryterium zarządu i własności. Jest to firma o różnej wielkości. Od mikro-, małych lub średnich przedsiębiorstw, aż po duże firmy rodzinne eksportowe, obecne na wielu rynkach na świecie. Do tej grupy należy wiele polskich firm rodzinnych, które od co najmniej dwóch dekad osiągają znaczne sukcesy w wielu branżach, takich jak: produkcja żywności, meblarstwo i wiele innych.
Firma rodzinna może mieć dowolną formę prawną.
Firma rodzinna? Na czym polega? Ponadto biznes rodzinny definiuje się z punktun widzenia liczby osób z danej rodziny zaangażowanych w jego działalność. I tutaj pojawiają się pewne rozbieżności. Według częsci definicji, powinno to być co najmniej dwóch członków rodziny, pracują w tym przedsiębiorstwie, a co najmniej jeden z nich ma istotny wpływ na zarządzanie. Ponadto osiadają także znaczące udziały w przedsiębiorstwie.
Wielopokoleniowość firm rodzinnych
Przedsiębiorstwo rodzinne jest to podmiot, w którym wyłącznym lub dominującym bezpośrednim właścicielem jest rodzina jedno- lub wielopokoleniowa. Jednocześnie nie występuje oddzielenie własności od zarządzania, a członkowie rodziny sami pracują w swojej frmie.
Ponadto rozwój frmy jest w interesie rodziny (kryterium partycypacji) oraz w odniesieniu do którego obowiązuje zasada sukcesji rodzinnej (władza i własność przekazywane
są kolejnym pokoleniom).
Firma rodzinna? Na czym polega? Cechy przedsiębiorstw rodzinnych
Oprócz wskazanych wcześniej kryteriów odróżniających firmę rodzinną od innego typu działalności, wskazać można inne jeszcze cechy:
– co najmniej jeden członek rodziny jest zatrudniony w przedsiębiorstwie lub
aktywnie wspiera jego działalność – zatem decydujące nie jest jedynie kryterium własności, ale także bezpośredni udział i wpływ na sprawy firmy i podejmowanie decyzji,
– firma rodzinna w dużym stopniu determinuje wybór ścieżki kariery zawodowej członków rodziny, do której firma należy,
– stosunki rodzinne kształtują ten rodzaj biznesu,
– wartości podtrzymywane w danej rodzinie znajdują odzwierciedlenie w
misji oraz wizji przedsiębiorstwa,
– familijna struktura organizacyjna,
– firma rodzinna opiera swój biznes na lojalności oraz zaufaniu,
– brak wyraźnego rozgraniczenia pomiędzy rodziną a frmą,
– historia rodziny jest ściśle powiązana z historią oraz rozwojem przedsiębiorstwa,
– członkowie rodziny czują się odpowiedzialni za rozwój przedsiębiorstwa,
– podstawowym źródłem fnansowania są środki własne właściciela i rodziny,
– przedsiębiorstwo rodzinne charakteryzują emocjonalne więzi z interesariuszami, co przejawia się w większej dbałości o klientów, dostawców oraz pracowników. Kto to jest interesariusz/stakeholder?
Oczywiście nie wszystkie te cechy muszą być spełnione łącznie, ale większość z nich charakteryzuje i wyróżnia firmę rodzinną spośród innych rodzajów biznesu.
Zaangażowanie poszczególnych członków rodziny w prowadzenie biznesu sprawia, że jest on odmienny od innych przykładów działalności.
Firma rodzinna? Czym się wyróżnia? Specyfika firm rodzinnych
Przedsiębiorstwo rodzinne wyróżnia się także poprzez specyficzne normy i wartości postepowania, które składają się na specyficzny model biznesu. Co oznacza model biznesu? Te normy i wartości specyficzne dla danej rodziny i jej członków, wynikające z wzajemnych relacji w rodzinie oraz tradycji powodują, że model biznesu danej firmy rodzinnej jest często nie do powielenia oraz powtórzenia.
Firma rodzinna a nierodzinna – różnice
Firma rodzinna? Na czym polega? Racjonalność i stabilność tego rodzaju biznesu jest także jego specyfiką oraz niepowtarzalnością. Są mniej skłonnne do ryzyka, co powoduje, że tego rodzaju biznes jest bardziej stabilny niż w przypadku firmy nierodzinnej.
Firma rodzinna? na czym polega? Różnice między firmami rodzinnymi a nierodzinnymi dotyczą także sfery wartości,
kultury organizacyjnej oraz hierarchii celów. Ten rodzaj przedsiębiorstw charakteryzuje się specyfczną tożsamością i wartościami. Firmy rodzinne częściej inwestują środki długoterminowo i starają się rozwijać biznes z myślą o przyszłych pokoleniach.
Formy rodzinne rzadziej podejmują ryzyko w celu osiągnięcia krótkoterminowych zysków. Są stabilniejszą formą biznesu, co przekłada się na ich znaczenie dla gospodarki. Biznesy rodzinne charakteryzują się większym poziomem odpowiedzialności: za rodzinę oraz pracowników, jak również za otoczenie lokalne, gdyż nie tylko w nim działają, ale także żyją i mieszkają.
Tego rodzaju biznesy działają często w niszach rynkowych. Odpowiadają na specyficzne zapotrzebowanie rynku i indywidualne potrzeby klientów, często odzwierciedlające ich własne.
Źródła przewagi konkurencyjne firm rodzinnych
- zaufanie
- dążenie do jednego celu
- większe zaangażowanie wrozwój firmy
- wartości rodzinne
- nienormowany czas pracy
- przywiązanie do tradycji
- długofalowość działania
- ostrożność w podejmowaniu ryzyka
Wybrane modele firm rodzinnych
W praktyce można wyróżnić kilka modeli firm rodzinnych:
- WIELOPOKOLENIOWA FIRMA RODZINNA – są to firmy rodzinne, które zrealizowały przynajmniej jeden transfer międzypokoleniowy.
- FIRMA RODZINNA U PROGU SUKCESJI – firmy znajdujące się w sytuacji przygotowań do sukcesji z uwagi na wiek właściciela/założyciela, najczęściej ojca lub dziadka. Jest to etap na którym dana firma rodzinna przygotowuje się do sukcesji.
- JEDNOPOKOLENIOWA FIRMA RODZINNA – w tego typu firmie wystarczy, że przynajmniej jedna osoby jest zaangażowana w zarządzanie.
- PRZEDSIĘBIORSTWA Z TOŻSAMOŚCIĄ RODZINNĄ – jest to typ firmy rodzinnej, która co prawda została stworzona jako firma jednoosobowa, ale znajduje się na etapie kształtowania tożsamości firmy rodzinnej. W wyniku większego zaangażowania rodziny właściciela, kiedy np. dorastają dzieci czy też firma staje się wyłącznym źródłem dochodu dla całej rodziny.
- PRZEDSIĘBIORSTWA POTENCJALNIE RODZINNE – takie, których własność znajduje się co prawda w rękach rodziny, ale jej członkowie nie są zaangażowani w biznes na danym etapie. Nie znaczy to, że w przyszłości coś się w tym względzie nie zmieni. (źródło: Firma rodzinna to marka, IBR Raport 2014)