Nierówne traktowanie w miejscu pracy – dyskryminacja
Nierówne traktowanie w miejscu pracy. Zgodnie z Kodeksem Pracy wszyscy pracownicy mają równe prawa z tytułu wypełniania swoich obowiązków w miejscu pracy. Z Kodeksu wynika też równe traktowanie zarówno mężczyzn i kobiet.
Jednym z podstawowych praw pracowników jest poszanowanie równości oraz brak dyskryminacyjnych zachowań w miejscu pracy.
Pracownik dyskryminowany ma prawo do wystąpienia z wnioskiem na drogę sądową.
Równe traktowanie w miejscu pracy oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób z n/w powodów:
– płeć
– wiek
– niepełnosprawność
– rasa
– religia
– narodowość
– przekonania polityczne
– wyznanie
– orientacja seksualna
– przynależność związkowa
– pochodzenie etniczne
– zatrudnienie na czas określony czy nieokreślony, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy.
Nierówne traktowanie w miejscu pracy. Typy dyskryminacji
Wyróżnia się dyskryminację:
- po pierwsze – dyskryminację bezpośrednią oraz
- po drugie – dyskryminację pośrednią.
Dyskryminacja bezpośrednia zachodzi wówczas, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy. Natomiast z dyskryminacją pośrednią mamy do czynienia wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo niekorzystna sytuacja w zakresie:
– nawiązania i rozwiązania stosunku pracy,
– warunków zatrudnienia,
– awansowania oraz
– dostępu do szkolenia celem podnoszenia kwalifikacji zawodowych
wobec wszystkich lub znacznej części pracowników należących do grupy wyróżnionej z uwagi na jedną lub kilka przyczyn w/ wymienionych chyba, że kryterium jest obiektywnie uzasadnione z uwagi na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne.
Różnice między nierównym traktowaniem a dyskryminacją
Zostały zawarte w nowelizacji Kodeksu Pracy z 7 września 2019 roku.
Według nowelizacji w większości przypadków nierówne traktowanie pracowników stanowi ich dyskryminację.
Najważniejszym przepisem prawa pracy, który chroni pracownika przed dyskryminacją, jest art. 11 [3 ] Kodeksu Pracy.
Jaka jest obecnie najczęstsza przyczyna dyskryminacji w Polsce?
Aktualnie najczęściej spotykanym powodem dyskryminacji pracowników jest ich wiek. Ma miejsce wtedy, gdy pracodawca wypowiada umowę o pracę z uwagi na osiągnięcie wieku emerytalnego lub nabycie prawa do emerytury.
Gdy pracodawca wypowiada pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony, tylko i wyłącznie ze względu na wiek emerytalny, to waśnie jest bezpośrednia dyskryminacja ze względu na wiek.
Mówi o tym Uchwala Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2009 roku.
W sytuacji, gdy pracownik został dotknięty dyskryminacją może walczyć o swoje prawa w Sądzie. Wówczas może domagać się odszkodowania lub przywrócenia do pracy, w przypadku, gdy utracił on prace w wyniku dyskryminacji. Pracownik nie musi udowadniać, że był dyskryminowany, ale to Pracodawca musi udowodnić, że nie dyskryminował pracownika.
Dyskryminowany pracownik ponadto może złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy, która może nałożyć grzywnę na pracodawcę.
Molestowanie w miejscu pracy
Jednym z rodzajów dyskryminacji ze względu na płeć jest molestowanie. Każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym to jest molestowanie, którego celem jest naruszenie godności osoby molestowanej oraz jej upokorzenie. Pracownik może być molestowany zarówno przez pracodawcę jak również przez współpracownika.
Molestowanie objawia się :
– po pierwsze – przez słowa i gesty
– po drugie – uwagami dot. wyglądu
Mobbing a dyskryminacja w miejscu pracy
Mobbing podobnie jak nierówne traktowanie używa się jako synonimu dyskryminacji w pracy. Problem mobbingu w miejscu pracy
Pomiędzy mobbingiem a dyskryminacją są różnice. Dyskryminacja dotyczy pewnej cechy prawnie chronionej. Mobbing występuje bez względu na określone cechy. Może dotyczyć tylko osób, które już są zatrudnione w firmie.
Dyskryminacja może być jednorazowa. Może powstać nawet na etapie rekrutacji na stanowisko. Mobbing jest działaniem trwałym i uporczywym.
Nowelizacja przepisów
Obecna nowelizacja dotyczy stosowania przepisów o zakazie nierównego traktowania i dyskryminacji.Teraz każde nierówne traktowanie pracowników będzie uznawane za dyskryminację.
Nowelizacja likwiduje dotychczasowe pojęcie dyskryminacji. Obecnie niedopuszczalna jest jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu. I nie ma znaczenia czy bezpośrednia lub pośrednia, a w szczególności:
– ze względu na płeć
– wiek
– niepełnosprawność
– rasę
– religię
– narodowość, przekonania polityczne
– wyznanie i orientację seksualną
– zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
W nowelizacji dodano też przepisy w których jest mowa, że szczególnie pożądane i obowiązkowe jest równe traktowanie pracowników. Dotyczy to szczególnie warunków zatrudnienia, awansów, szkoleń. Nierównym traktowaniem czyli dyskryminacją jest niekorzystne ukształtowanie wynagrodzeń za pracę. Także innych warunków zatrudnienia. Dyskryminacja to również pominięcie pracownika przy awansie, podczas przyznawania innego rodzaju świadczeń.
W każdym przypadku różnicowania sytuacji pracowników, która nie będzie obiektywnie uzasadniona, pracownikom przysługiwać będzie ten sam zakres uprawnień wynikających z Kodeksu Pracy.
Pracownicy więc będą mogli wystąpić zarówno o odszkodowanie za okres przeszły. Będzie dotyczyć wyrównania wysokości ich wynagrodzenia, oraz ustalenia ich warunków zatrudnienia na zasadach niedyskryminujących na okres przyszły, tj. podwyżki wynagrodzenia.
Z perspektywy prawnej kierunek wprowadzonej zmiany jest pozytywny. Zmierza ona bowiem do przecięcia wątpliwości interpretacyjnych, jakie od dawna towarzyszą Sądom na gruncie wykładni dotychczasowych przepisów o zakazie nierównego traktowania i dyskryminacji.
Natomiast skutkiem ubocznym wprowadzonych zmian będzie wzrost liczby roszczeń opartych na zarzucie dyskryminacji i nierównego traktowania, zgłaszanych przez pracowników.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje stanowisko, że nierówne traktowanie i dyskryminacja to nie to samo.
